برای افزایش تناژ گندم و دستیابی به محصول بیشتر و باکیفیت‌تر، استفاده از کودهایی که نیازهای غذایی گندم را در مراحل مختلف رشد تأمین کنند بسیار مهم است. بهترین کودها برای افزایش تولید گندم باید حاوی عناصر اساسی مثل نیتروژن، فسفر و پتاسیم باشند. در ادامه به کودهای مناسب برای افزایش تناژ گندم و نکات کلیدی استفاده از آنها اشاره می‌کنیم:

1. کود نیتروژن (N)

• اهمیت نیتروژن: نیتروژن یکی از مهم‌ترین عناصر غذایی برای گندم است که نقش حیاتی در رشد رویشی، تولید پروتئین و افزایش تعداد دانه‌ها دارد.
• منابع نیتروژن: استفاده از کودهای اوره (46%)، سولفات آمونیوم و نیترات آمونیوم می‌تواند به بهبود رشد ساقه‌ها و برگ‌ها کمک کند. این کودها باید در مراحل رشد اولیه و پس از پنجه‌زنی استفاده شوند.
• زمان مصرف: نیتروژن بهتر است به‌صورت تقسیم‌شده و در چند مرحله، از جمله قبل از کاشت، پس از پنجه‌زنی و در مرحله پر شدن دانه‌ها استفاده شود.

2. کود فسفر (P)

• اهمیت فسفر: فسفر به رشد ریشه‌ها، افزایش شکوفه‌زنی و بهبود جذب سایر عناصر غذایی کمک می‌کند. این عنصر در اوایل رشد گیاه اهمیت ویژه‌ای دارد.
• منابع فسفر: کودهای سوپرفسفات تریپل (46% فسفر) یا سوپر فسفات ساده یا دی‌آمونیوم فسفات (DAP) که حاوی فسفر و نیتروژن است، بسیار مفید هستند.
• زمان مصرف: فسفر باید معمولاً قبل از کاشت یا در مراحل اولیه رشد به خاک اضافه شود تا به‌خوبی توسط گیاه جذب شود.

3. کود پتاسیم (K)

• اهمیت پتاسیم: پتاسیم به مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها، افزایش وزن دانه‌ها و بهبود کیفیت گندم کمک می‌کند. این عنصر همچنین به افزایش تحمل گیاه به تنش‌های محیطی مانند خشکی کمک می‌کند.
• منابع پتاسیم: کودهایی مانند سولفات پتاسیم (50%) یا پتاسیم کلرید (60%) برای تأمین این عنصر ضروری هستند.
• زمان مصرف: پتاسیم باید در زمان رشد ساقه‌ها و شکل‌گیری دانه‌ها استفاده شود تا به بهبود کیفیت و افزایش تناژ کمک کند.

4. کود NPK (کودهای کامل)

• ترکیب متعادل عناصر: کودهای NPK با ترکیب متعادلی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای گندم بسیار مفید هستند. ترکیب‌های مناسب برای گندم شامل NPK 20-20-20 یا NPK 15-15-15 هستند که تمامی عناصر مورد نیاز گیاه را به‌طور متوازن فراهم می‌کنند.
• مزایا: استفاده از این کودها به بهبود رشد گیاه در تمامی مراحل رشد، از پنجه‌زنی تا پر شدن دانه‌ها کمک می‌کند.

5. کود گوگرد (S)

• اهمیت گوگرد: گوگرد یکی دیگر از عناصر حیاتی برای گندم است که در سنتز پروتئین‌ها و افزایش کیفیت دانه‌های گندم نقش دارد.
• منابع گوگرد: کودهای گوگرد میکرونیزه، گوگرد گرانوله، سولفات آمونیوم و سولفات پتاسیم منابع مناسبی برای تأمین گوگرد هستند.
• زمان مصرف: گوگرد باید در کنار نیتروژن و فسفر در مراحل اولیه رشد گیاه استفاده شود.

6. کودهای ریزمغذی (Micronutrients)

• عناصر ریزمغذی: علاوه بر عناصر اصلی، وجود ریزمغذی‌هایی مانند روی (Zn)، آهن (Fe) و مس (Cu) برای بهبود عملکرد گندم ضروری است. این عناصر به‌ویژه در خاک‌هایی که فقیر از نظر مواد معدنی هستند، باید اضافه شوند.
• منابع: استفاده از کودهای ترکیبی شامل ریزمغذی‌ها یا محلول‌پاشی این عناصر می‌تواند نیاز گیاه به ریزمغذی‌ها را برطرف کند.

7. کود آلی و حیوانی

• انواع کود آلی و حیوانی منجمله کود پلت مرغی، کود مرغی گرانوله، کود آلی گوگردی 

نکات کلیدی برای افزایش تناژ گندم:

1. آزمون خاک: برای استفاده بهینه از کودها، بهتر است ابتدا آزمایش خاک انجام دهید تا میزان نیاز دقیق خاک به هر عنصر مشخص شود.
2. تقسیم کود: کودهای نیتروژن و پتاسیم باید به‌صورت تقسیم‌شده در چند مرحله استفاده شوند تا گیاه به‌طور مداوم به مواد غذایی دسترسی داشته باشد.
3. مدیریت آبیاری: در کنار مصرف کود، مدیریت صحیح آبیاری بسیار مهم است. کمبود آب یا آبیاری بیش از حد می‌تواند جذب کود را تحت تأثیر قرار دهد.
4. مصرف کودهای ارگانیک: ترکیب کودهای شیمیایی با کودهای ارگانیک مانند کود دامی یا کمپوست می‌تواند به بهبود ساختار خاک و افزایش بهره‌وری آن کمک کند.

نمونه کودهای پیشنهادی:

• کود پلت مرغی خالص جهت غنی سازی خاک و جذب بهتر ریزمغذی ها
• کودسولفات آمونیوم ( 21% نیتروژن ) برای تأمین نیتروژن در مراحل رشد.
• دی‌آمونیوم فسفات (DAP) برای تأمین فسفر و نیتروژن.
• کود NPK 20-20-20 برای تغذیه کامل گیاه.
• کود سولفات پتاسیم برای تأمین پتاسیم و گوگرد.

جمع‌بندی:

برای افزایش تناژ گندم، استفاده از ترکیبی از کودهای نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ریزمغذی‌ها ضروری است. مدیریت صحیح مصرف کودها در مراحل مختلف رشد گیاه، بهبود خاک و توجه به نیازهای خاص هر مزرعه از جمله عوامل کلیدی در دستیابی به عملکرد بالا و افزایش تناژ گندم خواهد بود.